بسیاری از والدین با مشکلاتی از قبیل ترس کودک از حیوانات ، ترس از تاریکی ، ترس از غریبهها و… مواجه میشوند و واقعا نمیدانند که چگونه رفتاری باید در مقابل این ترسها داشته باشند. خیلی از آنها تلاش زیاد میکنند تا به کودک خود نشان دهند که ترس او موردی ندارد و هیچ جای ترس وجود ندارد. اما گویا هر چه بیشتر تلاش میکنند کودک شان در ترس خود مصممتر میشود. ترس شبانه کودک هم یکی از ترس های شایع در کودکان است .
پاتریشیا شیتز استاد آموزش مشاوره در دانشگاه آلاباما در بیرمنگام می گوید: «ترس های وقت خواب – از تاریکی، از جدایی از والدین، از صداها، از آدم های بدی که آسیب جسمی وارد می کنند- یک مرحله ی طبیعی در روند رشد است و اغلب بیش از آن چه که والدین انتظار دارند به طول می انجامد، این مرحله در حدود سن دوسالگی آغاز می شود و تا حدود هشت-نه سالگی ادامه می یابد.» علاوه بر این کودکان در سنین پیش از دبستان شروع به درک این نکته می کنند که چیزهایی در دنیا وجود دارد که می تواند به آن ها آسیب بزند. کار شما در طی ده سال آینده (و حتی بیشتر) این است که به کودک تان کمک کنید تا تفاوت بین خطر واقعی مثل سوار شدن به ماشین شخص ناشناس و چیزهایی که تنها تصویری در ذهن هستند که به نظر می رسند مثل وجود یک جادوگر بین دیوار و رختخواب را درک کند.
ترس کودکان از تاریکی از حدود سنین دو سالگی می تواند شروع شود. در این سن، قدرت تخیل و تصور کودکان به تدریج توسعه پیدا می کند و کودک با خودش فکر می کند، اگر مثلا در اتاق یک بچه در کارتون هیولا وجود داشت، حتما در اتاق من هم یک هیولا قایم شده است که شبها وقتی که اتاق تاریک است بیرون می آید!
برای همین است که خیلی بچه ها اصرار دارند چراغ اتاق خواب را خاموش نکنید و یا به اتاقی که تاریک باشد به تنهایی وارد نمی شوند.
در اینجا با چند مثال، دلایل ایجاد ترس شبانه کودک را مورد بررسی قرار می دهم ;
– تصورات و تخیلات کودکانه درباره دیو، هیولا، غول و جن و پری،
مثلا در یک کتاب و یا کارتون نشان داده می شود که هیولا یا دیو بچه ای را برده و اذیت کرده و کودک آن را باور می کنند و با همانند سازی با خودش فکر می کند این اتفاق می تواند برای او هم وقتی که تنهاست و حمایت والدین را ندارد ، بیفتد.
– الگو گیری از بچه های هم سن و سال که تاریکی می ترسند در مهد کودک و یا در میان آشنایان و اقوام ; مثلا فرزند شما می بیند که پسرخاله اش از تاریکی می ترسد و با منطق کودکانه خودش فکر می کند حتما چیز ترسناکی وجود دارد و او هم می ترسد!
– تهدید های بزرگتر ها
مثلا : اگر این کار بد را انجام دهی ، لولو تو رو می خوره!
– بی اطلاعی از محیط اطراف
مثلا اگر چراغ ماشینی که در خیابان عبور می کند باعث حرکت سایه ها در اتاق کودک شود، کودک فکر می کند سایه هیولا است که حرکت کرده! و یا مثلا صدا های طبیعی که از اشیای اطراف در هنگام شب شنیده می شود مانند صدای سیستم لوله کشی یا تهویه ساختمان ممکن باعث شود خردسالان فکر کنند صدای حرکت کردن یک غول ترسناک است!
واکنش شما به ترس کودک
_ هرگز کودکتان را برای ترسش مسخره نکنید، تحقیرش نکنید یا برایش دلیل منطقی نیاورید این کارها به او نشان میدهد شما خطری که از نظر او بسیار واقعی است را درک نمیکنید و حتی ممکن است بیشتر احساس ترس کند . چون احساس میکند شما نمیتوانید از او محافظت کنید. به علاوه، مسخره کردن باعث میشود که عزت نفسش را از دست بدهد.
– اگر هراسان از خواب پریده، به او اطمینان دهید که خواب رخدادی واقعی نیست و او در امنیت است.
– اگر لازم باشد چراغ را روشن کنید، بغلش کنید و مدتی کنارش بخوابید.
_ اگر تصمیم گرفتید اتاق را ترک کنید، در اتاق را کمی باز بگذارید تا نور بیرون به داخل اتاق بیفتد و کودک صدای شما یا کارهایتان را بشنود.
راه های مقابله و آنچه که باید انجام دهید
_ به ترسش اهمیت بدهید . اجازه بدهید در مورد آن حرف بزند. هرگز نگویید بچههای بزرگ نمیترسند. اطمیناندهنده باشید. به او بگویید: « اگه بخوای کنارت میمونم ».
_ با تصورات او پیش بروید؛ یعنی اگر اصرار دارد که یک غول در کمد لباسهایش است، کمد را باز کنید و آن را بگردید.
_ حتی میتوانید یکی از عروسکهای مورد علاقهاش را به عنوان محافظ خود انتخاب کنید یا به کودکتان جملات خاصی یاد بدهید که با آن غول را ناپدید کند.
_ ارتباطی مطلوب به وجود آورید. زمانی که نیمههای شب صدای کودکتان را میشنوید، نزدش بروید و او را در تاریکی آرام کنید.
_ بازیهایی را با هم امتحان کنید که با چشمان بسته چیزهای خوب مثل بستنی یا قلعه شنی کنار ساحل را تصور کند.
_ از این که اتاق کودک فقط مکانی برای استراحت و خواب او باشد پرهیز کنید؛ اتاق او باید مکانی شاد و فارغ از احساسات منفی باشد.
_ شجاعتش را تحسین کنید. زمانی که کودکتان بر ترسش غلبه میکند را بسیار بزرگ کنید. اهمیتی ندارد که این گام چقدر کوچک بوده است. اگر او تمام شب را در حالی که چراغ خاموش است در تختش گذرانده باشد، یک جشن کوچک بگیرید یا یک هدیه کوچک را در عوض برایش آماده کنید.
– بر تماشای کارتون ،خواندن کتاب و بازی های کامپیوتری نظارت کنید و اگر فرزندتان با موضوعات موهومی مواجه شد، به قدر کافی درباره آن با او صحبت کنید و اطمینان حاصل کنید که باور نکرده است که در دنیای واقعی این حوادث اتفاق می افتد.
– اگر فرزندتان بچه ای را دید که از تاریکی می ترسد و خواست الگو برداری کند، موضوع را با او مطرح و به قدر کافی به زبان کودکانه برایش توضیح دهید که این نوع ترس بی مورد است.
– هرگز فرزندتان از لولو ، هیولا و … نترسانید .
– بسیاری از بچه ها وقتی عروسک مورد علاقه شان را بغل می کنند احساس آرامش بیشتری می کنند، شما می توانید فرزندتان را به همراه عروسکش به رختخواب بفرستید و به هر دوی آن ها شب به خیر بگویید!
– هیچ دلیلی ندارد فرزندتان در تاریکی مطلق بخوابد، برای فرزندتان یک چراغ خواب تهیه کنید تا بتواند اشیای اطرافش را در تاریکی شب تشخیص دهد.
در نظر داشته باشید برای سلامتی و نشاط کودکان، چراغ خواب های کم نور و طرح های جذاب مانند نمونه زیر انتخاب مناسب تری هستند.
و سخن آخر;
No comment