واقعیت این است که بسیاری از افراد همین که به این نتیجه برسند که می خواهند به روانشناس مراجعه کنند، آنقدر مسیر طولانی والبته پرماجرایی را طی می کنند که بعد از آن دیگر به فکر اینکه پیش چه کسی بروند، نیستند و تصور می کنند همین که پیش یک نفر که تابلوی نظام مشاوره و روانشناسی دارد، مراجعه کنند کفایت می کند.

اما برخی از این افراد بعد از جلسه اول دچار سرخوردگی می شوند و از همین جاست که گله ها و اظهارنظرهای آنها آغاز می شود که بله، روانشناسان مگر چه کاری انجام می دهند. فقط سر تکان می دهند، اصلا چیزی بلد نیستند، من خودم تنهایی بهتر می توانم مشکلم را حل کنم.

اصلا از وقتی رفتم پیش مشاور، وضعم بدتر شد اما واقعا مشکل کجاست؟ آیا واقعا روانشناسان و مشاوران کاربلد نیستند؟ اگر اینطور است، پس چطور شماره نظام گرفته اند و تابلو دارند؟

حتما شما هم این ضرب المثل را شنیده اید که بعضی افراد از در دروازه رد نمی شوند اما از ته سوزن رد می شوند. این دقیقا توصیف حال برخی از ماست. افرادی که برخی اوقات برای یک سرماخوردگی ساده پیش هر دکتری نمی روند و تا مطمئن نشوند که دکتر باسواد و متعهد است، سراغش نمی روند، اما برخی اوقات برای پیچیده ترین مسائل زندگی خود به اولین مشاور یا روانشناسی که در خیابان تابلویش را می بینند مراجعه می کنند.

اگر از این افراد دلیل این اعتماد ناگهانی شان را بپرسید، ممکن است پاسخ دهند این روانشناس شماره نظام روانشناسی دارد و تابلوی سبز رنگ معروفش هم نشانه آن و بعد هم با قیافه حق به جانبی بگویند خود شما بارها در مجله گفته اید به روانشناسانی مراجعه کنید که شماره نظام داشته باشند و در مراکز مجوزدار کار می کنند.

واقعیت این است که ما منکر حرف های خود نشده ایم و باز هم می گوییم به روانشناسانی مراجعه کنید که شماره نظام داشته باشند اما می خواهیم به این قانون تبصره ای اضافه کنیم و بگوییم که صرف داشتن شماره نظام برای اعتماد کردن کافی نیست.

شاید بپرسید چرا، مگر نظام روانشناسی بر کار این افراد نظارت ندارد، دیگر توجه به مسائل دیگر چه لزومی دارد؟ اتفاقا در این شماره می خواهیم درباره همین ضرورت با شما صحبت کنیم.

● هم علم است و هم هنر

غالب روانشناسان کار روان درمانی را نه علم صرف، که ترکیبی از علم و هنر می دانند، به این معنی که این کار هم نیاز به علم روانشناسی دارد که در نتیجه، افراد برای اشتغال در این زمینه در ایران باید حداقل مدرک کارشناسی ارشد داشته باشند و هم نیاز به هنر خاص خود دارد.

نظام روانشناسی برای اطمینان از داشتن این هنر، گذراندن دوره های کارآموزی را شرط دادن شماره نظام می داند اما واقعیت این است که این هنر به این آسانی به دست نمی آید و ممکن است کسب آن برای برخی سال ها به طول انجامد.

از سویی، برخی متخصصان مانند دیوید گلدارد، مشاور و نویسنده کتاب «مشاوره؛ آموزش و کاربرد مهارت های خرد در مشاوره فردی» داشتن برخی ویژگی های شخصیتی در متخصصان را در کسب این هنر تاثیرگذار می دانند.

در این شرایط نمی توان به صرف داشتن شماره نظام اکتفا کرد و تصور کرد بدون هیچ شناختی می توان به مشاور مراجعه کرد و مطمئن بود که او در کارش وارد است.

● تخصص در موضوعات مختلف

حوزه روانشناسی و مشاوره گسترده است. به همین دلیل، این رشته در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری به زیرگروه های متنوعی تقسیم می شود و متخصصان هر کدام از این رشته ها در مورد برخی موضوعات اطلاعات دارند و می توانند یاری رسان باشند.

برای مثال، ممکن است یک متخصص بیشتر در زمینه مشکلات زوج ها کار کرده باشد، متخصصی دیگر در زمینه افسردگی، دیگری در زمیه اضطراب و دیگری در زمینه مشکلات نوجوانان. آشنایی با تخصص خاص کسی که می خواهید به او مراجعه کنید می تواند در میزان موفقیت روان درمانی بسیار اثرگذار باشد.

● روش های درمانی متفاوت

ممکن است بگویید می دانم که باید به روانشناس مراجعه کنم و در نتیجه، از یک روانشناس بالینی وقت گرفته ام اما نکته مهم دیگری که وجود دارد روش های متفاوت روان درمانی است. برخی مشاوران و روانشناسان به روش های مستقیم تر علاقه دارند، در حالی کهه برخی، روش هایی را ترجیح می دهند که کمتر مستقیمند و در نتیجه، رهنمودهای کمتری به مراجعان خود می دهند.

این موضوع تخصصی در ارتباطی که مراجعان با روان درمانگران خود برقرار می کنند، اثری مهم دارد. واقعیت این است که در قدم اول باید تا حدی از روشهای متعددی که روانشناسان استفاده می کنند، اطلاع داشته باشید و سپس در مورد متخصصی که می خواهید به او مراجعه کنید از طریق مراجعان قبلی یا افرادی که اطلاعات دقیقی در این زمینه دارند، اطلاعاتی کسب کنید.

اگر به این نکات توجه کنید، می توانید امید داشته باشید که موفقیت بیشتری عاید شما خواهد شد.

از نظر شما یک روانشناس خوب ، چه ویژگی هایی باید داشته باشد ؟