برای درمان لکنت زبان کودکان روشهای بیشماری وجود داردکه هر یک بر دیدگاهی خاص تدوین شدهاند، از جمله روشهای روانکاوی، گروه درمانی، خود درمانی،دارودرمانی، شناخت درمانی و…
در برخی موارد، درمان لکنت زبان نیاز به جلسات متعددی دارد که لازمه آن ایجاد ارتباط مناسب و مؤثر با کودک و والدینش است. بهطور کلی هرچه کودک از نظر سنی بزرگتر باشد، برنامه درمانی طولانیتری نیاز دارد هدف درمانگر باری بهبودی کودکان خردسال مبتلا به لکنت آن است که مانع از پیشرفت مشکل او شود و در همان ابتدا آن را درمان کند. هرچه درمان دیرتر آغاز شود و کودک بزرگتر باشد، احتمال بهبودی کامل کمتر میشود. در مورد کودک دبستانی، باید به آنها آموخت که چگوه تنش خود را کاهش دهند و سعی کنند راحت و آرام صبحت نمایند این کار ابتدا از کلمات آغاز میشود و به تدریج به جملات و عبارت بلندتر و طولانیتر میرسد.
برای درمان کودکی که لکنت دارد رعایت دو نکته اصلی بایدمدنظر قرار گیرد:
۱) گفتار کودک از چه لحاظ با گفتار سایر کودکان همسن و سال او تفاوت دارد؟
۲) خانواده و اجتماعی که کودک در آن زندگی میکند، تا چه اندازه برای درست صحبت کردن به کودک فشار میآورند؟
الف) خود درمانی: براساس این روش، لکنت زبان رفتاری است که نیاز به اصلاح و بازسازی دارد. کودک باید سعی کند با تغییر احساسات و نگرش خود نسبت به لکنت زبان خود، رفتارهای حاصله از آن را (مثل چشمک زدن، تیکهای عصبی، تنشهای عضلانی) را کنترل کند. از جمله روشهای مورد استفاده این دیدگاه، شیوه حساسیتزدائی، کاهش عکسالعملهای عاطفی (ترس از لکنت)، جایگزین کردن رفتارهای مثبت برای کنترل لکنت و روشهای کاهش هیجان میباشد.
در روش حساسیتزدائی کودک را به تدریج با موقعیتهای و شرایط اضطرابآوری که موجب لکنت او میشود، رو بهرو میکنند و سعی دارند با کاهش عوامل تنشزا لکنت او را درمان کنند .
ب) روش جریان هوا: در این روش که بیشتر برای کودکان ۷ سال به بالا تنظیم شده است، توجه و تأکید درمانگر بر اصلاح تلفظ و نظم تنفس است. بر طبق این شیوه، کودک همانطور که یاد گرفته است لکنت داشته باشد، میتواند یاد بگیرد که لکنت نداشته باشد. اساس این روش بر تمرینهای مربوط به رها ساختن عضلات اندامهای گویائی و کاهش فشار بر آنهاست.
پ) دارو درمانی: از آن جمله که لکنت زبان همیشه با فشار روانی و تنش همراه است، گروهی از درمانگران برای درمان این عارضه از داروهای آرامبخش استفاده میکنند که البته کمتر معمول است. آنچه که پزشکان و گفتار درمانگران در خصوص استفاده از دارو برای درمان لکنت زبان بر ان اتفاق نظر دارند آن است که در حال حاضر دارو نمیتواند تأثیری بر درمان کامل و قطعی لکنت داشته باشد.
ت) دستگاه شنیداری ادینبورگ: این دستگاه شامل میکروفون، ضبط صوت و یک گوشی است که صدای کودک را هنگام صحبت کردن، ضبط میکند و با چند ثانیه تأخیر از طریق گوشیها در گوش کودک پخش میکند. گروهی از کودکانی که مبتلا به لکنت هستند، زمانی که برگشت صدای خودشان را و یا صدای نسبتاً بلندی را میشنوند علائم کمتری نشان میدهند. مطالعات نشان میدهند که شنیدن صدای گوشی موجب بلندتر و تا حدودی کشیدهتر صحبت کردن و در نتیجه روانی و سلامت کلام کودک میشود.
ث) روشهای رفتار درمانگران: از دیدگاه رویکرد رفتاری، لکنت زبان بهعنوان رفتاری آموخته شده مورد بررسی قرار میگیرد و روشهای درمانی آن هم براساس اصلاح رفتار، کنترل ناروانیها و کاهش رفتارهای غیر کلامی استوار است. اهداف کلی این دیدگاه عبارتند از:
▪ کاهش وضعیف کردن عواملی که لکت زبان را شدت میبخشند و موجب ادامه آن میشوند.
▪ اصلاح و کاهش شدت لکت زبان بهوسیله حذف نشانههای ثانویه لکنت و از بین بردن اجتناب.
▪ کمک به کودک مبتلا تا بتواند به سهولت نسبی و بدون کوشش زیاد صحبت کند.
▪ تکنیکهای مورد استفاده رویکرد رفتاری عبارتند از:
۲) لکنت ارادی: روشهای لکنت ارادی به کودک کمک میکند که نه تنها بفهمد با وجود داشتن لکنت میتواند تا حدی روان صحبت کند، بلکه از اضطراب او نیز کاسته میشود.
۳) ساختن الگوهای جدید لکنت: با استفاده از این روش ، تکرار یک صدا به آرامی و بدون تنش انجام میشود و تلفظ به سوی بخش بعدی کلمه آسان میشود.
۴) ساختن الگوهای تنفسی جدید: دم و بازدم بخشی از عمل صحبت کردن هستند. اصلاح الگوهای تنفسی به کودک کمک میکند تا در فواصل درست صحبت کردن، نفس بکشد ونسبت به دم و بازدم خود آگاهی داشته باشد.
۵) آرامسازی افتراقی: براساس این روش تمرین گفتار در حالی که کودک در حال دراز کشیدن است، ارزش خاصی ندارد، بلکه باید سعی کند در حالت نشسته و یا ایستاده الگوهای گفتاری خود را تصحیح کند.
۶) (خواندن مکرر متن، کنترل سرعت): زمانی که کودکی متنی را چندین بار میخواند در مییابد که با هرچه بیشتر خواندن، لکنت او نیز کمتر میشود، در واقع خواندن متوالی اضطراب او را کاهش میدهد.
ج) روش گروه درمانی کودکان: مسائلی که در جلسات گروه درمانی کودکان ارائه میشود، عبارتند از:
▪ منظور از لکنت زبان چیست؟
▪ چطور بیان واژههای را فرا میگیریم؟
▪ چطور از واژهها جمله ساختن و آن را بیان میکنیم؟
چطور برای انتقال معنا از واژهها استفاده میکنیم؟
▪ چطور آن چه را که انجام میدهیم مشاهده میکنیم؟
▪ چطور احساس ترس و شرمساری میتواند در انجام کاری دخالت کند و مانع از انجام آن شود؟
▪ چطور طریقه انجام کار را تغییر میدهیم؟
▪ چطور رفتار صحبت کردن را تغییر میدهیم
▪ چطور از صحبت کردن برای شناخت مردم استفاده میکنیم؟
چ) استفاده از مترونوم: یکی از روشهای رفتاری که برای اصلاح ریتم صدا و هماهنگ ساختن تکلم کودک مؤثر استفاده است، استفاده از مترونوم میباشد. پس از آن که تکلم کودک منظم گردید، استفاده از دستگاه نیز به تدریج کاهش مییابد.
سلام من ۲۴ سالمه و لکنت دارم گاهی مخصوصا وقتی تند صحبت می کنم میشه کاریش کرد؟